แน่นอนว่าในแต่ละครอบครัว ก็ย่อมมีวิธีการเลี้ยงลูกที่แตกต่างกันออกไป และคุณพ่อคุณแม่ทุกคนก็ล้วนแล้วแต่อยากให้ลูกน้อยเติบโตขึ้นมาเป็นคนดี มีความฉลาดทางความคิด และประสบความสำเร็จในอนาคตด้วยกันทั้งนั้น มาดูกันว่า การพัฒนา EF คืออะไร และเราจะเสริมสร้างทักษะการคิดให้กับลูกน้อยได้อย่างไร
EF คืออะไร
ก่อนจะทราบถึง วิธีพัฒนา EF เรามาทำความรู้จักกันก่อนว่า EF คืออะไร
EF ย่อมาจาก Executive Functions คือ กระบวนการทางความคิดในส่วน “สมองส่วนหน้า” ที่เกี่ยวข้องกับความคิด ความรู้สึก การกระทำ เป็นความสามารถของสมองที่ใช้บริหารจัดการชีวิตในเรื่องต่าง ๆ โดยในช่วงวัย 3-6 ปีของเด็ก จะเป็นช่วงที่ดีในการพัฒนาทักษะ EF ให้กับเด็ก เพราะในช่วงนี้สมองจะมีการพัฒนาทักษะ EF ได้ดีที่สุด และหากพ้นจากช่วงเวลานี้ไป แม้ทักษะ EF จะยังมีการพัฒนาต่อได้ แต่ก็จะไม่ได้ดีเท่ากับช่วงในปฐมวัย
ซึ่งทักษะ EF นั้น จะช่วยกำกับพฤติกรรมและอารมณ์ ช่วยปรับตัวให้เข้ากับสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป ช่วยให้สามารถตัดสินใจ แก้ปัญหา วางแผน และจัดการงานต่าง ๆ ให้สำเร็จลุล่วงได้ดี
16 วิธีพัฒนา EF
ในการที่จะพัฒนา ทักษะ EF ให้กับลูกนั้น คุณพ่อคุณแม่เองก็มีบทบาทสำคัญเป็นอย่างมาก เรามาดู 16 วิธีพัฒนา EF ช่วยลูกฉลาด เพิ่มทักษะสมอง เพื่อชีวิตที่สำเร็จให้แก่ลูก ซึ่งสามารถทำได้ตามแนวทางดังนี้
- ทำให้เด็กรู้สึกผูกพัน และไว้วางใจในตัวคุณพ่อคุณแม่หรือคุณครู
- สร้างสภาพแวดล้อมให้สงบ สะอาด และปลอดภัย อาจจะมีหนังสือ หรือของเล่น เพื่อช่วยกระตุ้นการเรียนรู้
- สร้างโอกาสเรียนรู้ด้วยการลงมือทำ
- ให้ลูกกินอิ่ม และนอนหลับอย่างเพียงพอ
- ให้ลูกออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
- ฝึกให้เด็กรู้จักการอดทน รอคอย
- ส่งเสริมให้เด็กทำงานจนเสร็จ
- ฝึกให้เด็ก ๆ ทำงานบ้านเล็ก ๆ น้อย ๆ
- สอนให้ลูกรู้จักคิดก่อนตอบ คิดก่อนทำ
- สอนให้เด็กรู้จักควบคุมและจัดการอารมณ์ตัวเอง
- สอนให้เด็กพึ่งพาตัวเองตามวัย
- สอนให้เด็กรู้จักจัดการความเครียด
- หมั่นเล่านิทานให้ลูกฟัง โดยเลือกเรื่องราวที่ใกล้ตัวเด็ก และเป็นเรื่องเดียวกัน ไม่ได้แยกเป็นตอนสั้น ๆ
- พาลูกออกไปเรียนรู้นอกสถานที่ เพราะเมื่อสภาพแวดล้อมเปลี่ยนจากเดิม จะกระตุ้นให้เด็กคิดด้วยสมองส่วนหน้ามากขึ้น
- เลือกของเล่นหรือเกมส์ที่ต้องใช้สมาธิและความจำ เช่น ตัวต่อเลโก้ ครอสเวิร์ดเล่นสแครบเบิ้ล หรือหมากฮอส เป็นต้น
- สนับสนุนกิจกรรมเสริมทักษะ เช่น ดนตรี กีฬา งานศิลปะ ก็นับเป็นกิจกรรมที่ฝึกเชิงบริหารที่ดี ต้องใช้สมาธิ ทำงานอย่างเป็นลำดับขั้นตอน
ทักษะ EF หรือชุดกระบวนการคิด ที่ทำงานในสมองส่วนหน้า ไม่ได้เป็นทักษะที่ติดตัวมาตั้งแต่เกิด และทักษะ EF นี้ จะพัฒนาได้มากที่สุดในช่วงปฐมวัย คุณพ่อคุณแม่จึงต้องช่วยฝึกฝนทักษะนี้ให้กับลูก เพื่อสร้างรากฐานกระบวนการคิด การตัดสินใจ และเพื่อให้ลูกน้อยในวันนี้ เป็นคนดีที่ประสบความสำเร็จได้ในอนาคตต่อไป
ที่มา thaihealth.or.th, theasianparent
